หลักทั่วไปของการผวนคำ
- คำผวนเป็นการเล่นทางภาษาอย่างหนึ่งในภาษาไทย ที่ใช้วิธีการผวนคำ หรือสลับตำแหน่งของเสียงสระ พยัญชนะ และวรรณยุกต์ ในคำสองพยางค์ขึ้นไป
- การสลับตำแหน่งที่สมบูรณ์จะเกิดขึ้นกับคำสองพยางค์ เช่น ดำเนิน - เดินนำ ในที่นี้ พยัญชนะต้นของทั้งสองพยางค์ยังคงตำแหน่งเดิม แต่สลับเสียงสระ (พร้อมเสียงรรณยุกต์และตัวสะกด) คือ สลับ ระหว่าง สระ "อำ" กับสระ "เอิน"
- ในคำ 3 พยางค์ การผวนจะยุ่งยาก จึงอาจเลือกที่จะผวนเฉพาะบางคู่ของพยางค์ เช่น สวัสดี (สะ-หวัด-ดี) มักเลือกผวนเฉพาะ พยางค์ที่สองและสาม คือ หวัด (สระ "อะ" เสียงเอก+ตัวสะกด "กด") -ดี (สระ "อี" เสียงสามัญ ตัวสะกดไม่มี) -> วี (สระ "อี" เสียงสามัญ ตัวสะกดไม่มี) - ดัด (สระ "อะ" เสียงเอก + ตัวสะกด "กด")
- คำ 4 พยางค์ขึ้นไป ไม่นิยมผวนคำ
คำผวนเป็นการเล่นเสียงเพื่อความสนุกสนาน บางคนนิยมใช้ผวนคำหยาบเรื่องเพศ เป็นการเลี่ยงที่จะเอ่ยถึงคำหยาบนั้นตรงๆ หรือผวนคำเป็นปริศนา ซึ่งนิยมกันมากในปริศนาคำกลอนที่เรียกว่า ผะหมี นอกจากนี้ ยังมีนักเขียนจำนวนไม่น้อย ใช้การผวนชื่อจริง เพื่อนำมาใช้เป็นนามปากกา
ตัวอย่างคำผวน
ทั่วไป
- อรีด่อย = อร่อยดี (คำ 3 พยางค์, ผวนเฉพาะสองพยางค์หลัง)
- สวีดัด = สวัสดี (คำ 3 พยางค์, ผวนเฉพาะสองพยางค์หลัง)
- ก่างไย่ (ก้างใหญ่) = ไก่ย่าง
- จอเข็บ = เจ็บคอ
- ทรายบันหยุด = สุดบรรยาย
นามปากกาหรือชื่อคน
- จักร ภูมิสิทธิ์ (นามปากกาของ จิตร ภูมิศักดิ์)
- ธนา วงศ์ญาณณาเวช (นามปากกาของ ธเนศ วงศ์ยานนาวา)
- โต้ ชีริก (ติ๊ก ชีโร่)
- คิดลึก (คึกฤทธิ์ ปราโมช)
- นมอุโด้ต (โน้ต อุดม)
วรรณกรรมที่แต่งด้วยคำผวน
- สรรพลี้หวน
- ซันเก๊ก
....................................................................................................................................................................
แถมท้าย..คำผวน (แบบน่ารักๆ)
ไตหาหัวจาม - ตามหาหัวใจ
เค็งถึงอิ๊ด - คิดถึงเอ็ง คุขี้จน - คนขี้จุ๊
หรองขึ้นสมัก - รักขึ้นสมอง
ยันเจอทุกหวาก - อยากเจอทุกวัน
ปุ๊บน่าจาง - ปากน่าจุ๊บ
เบอว่ารักแถบ - แบบว่ารักเธอ
คังถึงจิ๊ด - คิดถึงจัง
เมียไหวจะไคล่ - ไม่ไหวจะเครียร์
แสมจ่วย - สวยแจ่ม
ไหล่โดนจอ - หล่อโดนใจ
ฮักคนบอกหรา - หาคนบอกรัก
ซะนักรักเซี้ยว - เวี้ยวนักรักซะ
ไหคนรู้จา - หาคนรู้ใจ
ไรกันมัก - รักกันมั๊ย
คิกเป็นก๋อ - ขอเป็นกิ๊ก
ด๊ะกันนี - ดีกันนะ
พรันนี้เจอกุ้ง - พรุ่งนี้เจอกัน
แหยนควงขาก - อยากควงแขน
คี่สะโนว้าด - คาสโนวี่
ค่าสะโนว้าด - คาสโนวา
กำไว้ในความทรงเจ็บ - เก็บไว้ในความทรงจำ
นีหลับฝันดอน - นอนหลับฝานดี
ไปไม่ตรงกับจาก - ปากไม่ตรงกับใจ
ไสนี้ว่างเม้า - เสาร์นี้ว่างมั๊ย
ขึงทิด - คิดถึง
แขนเป็นฟอ - ขอเป็นแฟน
เจอนี้มีแต่ไท - ใจนี้มีแต่เธอ
ผักมั๊ยถ้าจะริด - ผิดมั๊ยที่จะรัก
ไขเบอได้ม้อ - ขอเบอร์ได้มั๊ย
เหี้-ย นะ หน่วง = ห่วงนะเนี่ย